دندان عقل چیست و چرا باید کشیده شود؟
دندان‌های عقل، سومین دندان‌های آسیاب بزرگ هستند که معمولاً بین ۱۷ تا ۲۵ سالگی در انتهای فک ظاهر می‌شوند. در بسیاری از افراد، به دلیل کمبود فضای فک، این دندان‌ها به صورت نهفته (زیر لثه یا استخوان) یا نیمه‌نهفته (رویش ناقص) باقی می‌مانند و باعث مشکلاتی جدی می‌شوند:
التهاب و عفونت لثه (پریکورونیت)
آسیب به دندان‌های مجاور (پوسیدگی یا جابه‌جایی)
تشکیل کیست یا تومور در اطراف دندان نهفته
نامرتبی دندان‌ها و نیاز به درمان ارتودنسی
📊 آمار کلیدی:
۸۵% افراد نیاز به کشیدن دندان عقل دارند.
۳۵% دندان‌های عقل به صورت افقی یا زاویه‌دار رشد می‌کنند.
مشاوره رایگان
برای دریافت مشاوره در خصوص کشیدن دندان عقل با ما در ارتباط باشید.
فرم دریافت مشاوره و نوبت آنلاین
دریافت مشاوره رایگان
+
۵% تخفیف روی تمام خدمات
همین حالا شماره خود را وارد کنید
مشاوران ما در کمتر از ۲۴ ساعت با شما تماس میگیرند
کلینیک دندانپزشکی دکتر نوید ناطقی با بهره گیری از جدیدترین متریال و تکنولوژی ها و همچنین کادری مجرب به عنوان بهترین کلینیک دندانپزشکی در اندرزگو آماده ارائه خدمات دندانپزشکی زیبایی و درمانی به شما عزیزان میباشد.
۵ نشانه هشداردهنده که نیاز به کشیدن دندان عقل را فریاد می‌زنند!
۱. درد ضربان‌دار در انتهای فک یا گوش.
۲. تورم قرمز و دردناک لثه اطراف دندان عقل.
۳. مشکل در باز کردن دهان یا جویدن غذا.
۴. بوی بد دهان مداوم ناشی از تجمع باکتری.
۵. احساس فشار روی دندان‌های مجاور.
مراحل کشیدن دندان عقل: از تشخیص تا بهبودی
۱. تشخیص و برنامه‌ریزی
معاینه بالینی: دندانپزشک وضعیت دندان و لثه را بررسی می‌کند.
عکسبرداری: اشعه ایکس یا CBCT برای بررسی زاویه رشد، ریشه‌ها و مجاورت با عصب.
۲. انواع کشیدن دندان عقل
کشیدن ساده: اگر دندان کاملاً رویش کرده باشد (زمان: ۱۰–۲۰ دقیقه).
جراحی نهفته: اگر دندان زیر لثه یا استخوان باشد (زمان: ۳۰–۶۰ دقیقه).
۳. پروسه جراحی به زبان ساده
۱. بی‌حسی: تزریق لیدوکائین (بی‌حسی موضعی) یا بیهوشی عمومی (در موارد پیچیده).
۲. برش لثه: در جراحی نهفته، لثه برش داده می‌شود تا به دندان دسترسی پیدا شود.
۳. خارج کردن دندان: دندان به صورت کامل یا تکه‌تکه خارج می‌شود.
۴. بخیه: در جراحی‌های پیچیده، از بخیه جذبی یا غیرجذبی استفاده می‌شود.
۴. مراقبت‌های اولیه
فشار دادن گاز استریل روی زخم به مدت ۱ ساعت.
استفاده از کمپرس یخ برای کاهش تورم (۱۰ دقیقه در ساعت).
هزینه کشیدن دندان عقل در سال ۱۴۰۳
| نوع کشیدن | هزینه تقریبی (تومان) |
|---|---|
| کشیدن ساده | ۱.۵–۳ میلیون |
| جراحی نهفته | ۴–۸ میلیون |
| کشیدن با لیزر | ۶–۱۰ میلیون |
🔹 نکته: هزینه‌ها بسته به تجربه دندانپزشک، موقعیت کلینیک (شمال یا جنوب تهران) و پیچیدگی جراحی متفاوت است.
انواع روش‌های جراحی دندان عقل
۱. کشیدن ساده دندان عقل (Simple Extraction)
شرایط انجام:
دندان عقل کاملاً رویش کرده و قابل مشاهده در دهان است.
ریشه دندان ساده و بدون پیچیدگی است.
مراحل:
۱. بی‌حسی موضعی با لیدوکائین.
۲. استفاده از ابزاری به نام الواتور برای شل کردن دندان.
۳. خارج کردن دندان با فورسپس دندانپزشکی.
۴. قرار دادن گاز استریل روی حفره دندان.
مزایا:
زمان کوتاه (۱۰–۲۰ دقیقه).
درد و تورم کم پس از جراحی.
هزینه پایینتر.
معایب:
فقط برای دندان‌های رویش‌یافته قابل انجام است.
هزینه تقریبی (۱۴۰۳): ۱.۵ تا ۳ میلیون تومان.
۲. جراحی دندان عقل نهفته (Surgical Extraction)
شرایط انجام:
دندان عقل زیر لثه یا استخوان (نهفته کامل یا نیمه‌نهفته).
رشد کج یا افقی دندان (مزیوآنگل).
مراحل:
۱. بی‌حسی موضعی یا بیهوشی عمومی (در موارد پیچیده).
۲. برش لثه و برداشتن بخشی از استخوان فک.
۳. تکه‌تکه کردن دندان (در صورت نیاز).
۴. خارج کردن دندان و بخیه زدن.
مزایا:
حل مشکلات پیچیده مانند عفونت یا آسیب به دندان‌های مجاور.
پیشگیری از تشکیل کیست یا تومور.
معایب:
زمان بهبودی طولانی‌تر (۷–۱۴ روز).
درد و تورم بیشتر پس از جراحی.
هزینه تقریبی (۱۴۰۳): ۴ تا ۸ میلیون تومان.
۳. جراحی با لیزر (Laser-Assisted Surgery)
شرایط انجام:
دندان‌های نهفته با دسترسی نسبتاً آسان.
بیماران حساس به خونریزی یا درد.
مراحل:
۱. بی‌حسی موضعی.
۲. استفاده از لیزر برای برش لثه و استخوان.
۳. خارج کردن دندان و بخیه با لیزر.
مزایا:
کاهش خونریزی و تورم.
بهبود سریع‌تر زخم (۳–۵ روز).
درد کمتر پس از جراحی.
معایب:
هزینه بالاتر.
نیاز به تجهیزات پیشرفته و دندانپزشک متخصص.
هزینه تقریبی (۱۴۰۳): ۶ تا ۱۰ میلیون تومان.
۴. جراحی با کمک اولتراسوند (Piezoelectric Surgery)
شرایط انجام:
دندان‌های نهفته نزدیک به عصب یا سینوس.
بیماران با استخوان فک نازک.
مراحل:
۱. بی‌حسی موضعی.
۲. استفاده از امواج اولتراسوند برای برداشتن استخوان بدون آسیب به بافت نرم.
۳. خارج کردن دندان و بخیه.
مزایا:
دقت بالا و کاهش خطر آسیب به عصب.
تورم و درد کمتر.
معایب:
هزینه بسیار بالا.
در دسترس نبودن در همه کلینیک‌ها.
هزینه تقریبی (۱۴۰۳): ۸ تا ۱۲ میلیون تومان.
۵. جراحی با PRP (پلاسمای غنی از پلاکت)
شرایط انجام:
بیماران با سیستم ایمنی ضعیف.
تسریع بهبودی در جراحی‌های پیچیده.
مراحل:
۱. خونگیری از بیمار و جدا کردن پلاسمای غنی از پلاکت.
۲. تزریق PRP به ناحیه جراحی پس از خارج کردن دندان.
مزایا:
بهبودی ۳۰–۵۰% سریع‌تر.
کاهش خطر عفونت.
معایب:
هزینه اضافی برای تهیه PRP.
هزینه تقریبی (۱۴۰۳): +۲ میلیون تومان به هزینه اصلی جراحی.
| روش | زمان جراحی | بهبودی | هزینه (میلیون تومان) | مناسب برای |
|---|---|---|---|---|
| کشیدن ساده | ۱۰–۲۰ دقیقه | ۳–۷ روز | ۱.۵–۳ | دندان‌های رویش‌یافته |
| جراحی نهفته | ۳۰–۶۰ دقیقه | ۷–۱۴ روز | ۴–۸ | دندان‌های نهفته |
| لیزر | ۲۰–۴۰ دقیقه | ۳–۵ روز | ۶–۱۰ | کاهش خونریزی |
| اولتراسوند | ۴۵–۷۵ دقیقه | ۵–۱۰ روز | ۸–۱۲ | نزدیکی به عصب |
| PRP | +۱۵ دقیقه | ۵–۷ روز | +۲ | بهبودی سریع |
عوارض مشترک تمام روش‌ها
تورم و کبودی: طبیعی و موقت (۳–۵ روز).
خشکی حفره دندان (Dry Socket): در صورت عدم رعایت مراقبت‌ها.
آسیب به عصب: موقت (بی‌حسی لب یا زبان برای چند هفته).
مراقبت‌های پس از کشیدن دندان عقل
۱. مراقبت‌های اولیه (۲۴ ساعت اول)
کنترل خونریزی:
گاز استریل را به مدت ۱ ساعت با فشار ملایم روی ناحیه جراحی نگه دارید.
اگر خونریزی ادامه داشت، گاز جدیدی قرار دهید و فشار دهید.
از تف کردن یا مکیدن (مثل استفاده از نی) خودداری کنید تا لخته خون تشکیل شود.
کاهش تورم:
از کمپرس یخ روی صورت (۲۰ دقیقه استفاده، ۲۰ دقیقه استراحت) در ۲۴ ساعت اول استفاده کنید.
پس از ۴۸ ساعت، کمپرس گرم (حوله گرم) برای کاهش سفتی فک مفید است.
مسکن‌ها:
از مسکن‌های تجویزی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید.
از مصرف آسپرین خودداری کنید (خونریزی را افزایش می‌دهد).
۲. رژیم غذایی مناسب
۲۴ ساعت اول:
غذاهای سرد و نرم مانند ماست، پوره سیب، بستنی و سوپ سرد مصرف کنید.
از غذاهای داغ، تند، سفت یا چسبنده اجتناب کنید.
از روز دوم:
غذاهای نیمه‌نرم مانند تخم مرغ همزده، پاستا و پوره سبزیجات اضافه کنید.
به تدریج به رژیم عادی بازگردید، اما تا ۱ هفته از جویدن با ناحیه جراحی خودداری کنید.
نوشیدنی‌ها:
آب و آبمیوه‌های طبیعی بنوشید.
از مصرف نوشیدنی‌های داغ، گازدار یا الکلی تا ۴۸ ساعت پرهیز کنید.
۳. بهداشت دهان و دندان
۲۴ ساعت اول:
از مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و استفاده از دهانشویه خودداری کنید.
از روز دوم:
دهان را به آرامی با آب نمک ولرم (۱ قاشق چایخوری نمک در لیوان آب) ۲–۳ بار در روز شستشو دهید.
مسواک را دور از ناحیه جراحی بکشید.
از دهانشویه‌های حاوی الکل استفاده نکنید.
۴. فعالیت‌های روزانه
استراحت:
حداقل ۲۴ ساعت پس از جراحی از فعالیت‌های سنگین و ورزش خودداری کنید.
هنگام خوابیدن، سر را با دو بالشت بالا نگه دارید تا تورم کاهش یابد.
پرهیز از دخانیات:
حداقل ۷۲ ساعت از کشیدن سیگار یا قلیان خودداری کنید (خطر خشکی حفره دندان را افزایش می‌دهد).
۵. پیشگیری از عوارض (خشکی حفره دندان)
خشکی حفره دندان (Dry Socket) زمانی رخ می‌دهد که لخته خون تشکیل‌شده در حفره دندان از بین برود.
علائم:
درد شدید ۲–۴ روز پس از جراحی
بوی بد دهان و طعم تلخ
دیده شدن استخوان در حفره دندان
پیشگیری:
از مکیدن نی، تف کردن یا سیگار کشیدن پرهیز کنید.
به آرامی آب بنوشید و غذاهای نرم مصرف کنید.
۶. زمان بهبودی و بازگشت به حالت عادی
۳–۷ روز: تورم و درد کاهش می‌یابد.
۷–۱۰ روز: بخیه‌ها (در صورت غیرجذبی) کشیده می‌شوند.
۲ هفته: می‌توانید به رژیم غذایی عادی بازگردید.
۱ ماه: بهبودی کامل (در جراحی‌های پیچیده ممکن است تا ۳ ماه طول بکشد).
هشدار! در صورت مشاهده این علائم فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید:
تب بالای ۳۸ درجه سانتیگراد
خونریزی شدید و غیرقابل کنترل
درد غیرقابل تحمل حتی با مسکن
تورم افزایشی یا چرک در ناحیه جراحی
بی‌حسی مداوم لب یا زبان
۷ نکته طلایی برای بهبودی سریع
۱. از کمپرس یخ در ۲۴ ساعت اول استفاده کنید.
۲. آب نمک ولرم بهترین دهانشویه طبیعی است.
۳. غذاهای پرپروتئین (مثل تخم مرغ و پنیر نرم) مصرف کنید.
۴. هیدراته بمانید، اما با لیوان آب را جرعه‌جرعه بنوشید.
۵. از استرس و اضطراب دوری کنید (استرس بهبودی را کند می‌کند).
۶. ویتامین C و زینک برای ترمیم بافت مصرف کنید.
۷. چکاپ‌های بعدی را فراموش نکنید!
آیا کشیدن دندان عقل درد دارد؟
خیر! در حین جراحی با بی‌حسی، دردی حس نمی‌کنید. درد پس از جراحی با مسکن (ایبوپروفن) کنترل می‌شود.
بهترین سن برای کشیدن دندان عقل؟
بین ۱۸ تا ۲۵ سالگی (قبل از سخت شدن ریشه دندان).
عوارض احتمالی چیست؟
خشکی حفره دندان (خشکی ساکت)
عفونت یا خونریزی
آسیب موقت به عصب فک (بی‌حسی لب یا زبان)
عوارض کشیدن دندان عقل پایین و بالا
کشیدن دندان عقل (چه بالا و چه پایین) ممکن است با عوارضی همراه باشد که برخی از آنها بین فک بالا و پایین مشترک است و برخی دیگر مختص یک ناحیه است. در اینجا تفاوت عوارض کشیدن دندان عقل بالا و پایین را بررسی می‌کنیم:
عوارض مشترک کشیدن دندان عقل بالا و پایین
۱. درد و تورم:
طبیعی است و معمولاً ۳ تا ۵ روز طول می‌کشد.
با مسکن‌هایی مانند ایبوپروفن کنترل می‌شود.
۲. خونریزی:
در ۲۴ ساعت اول طبیعی است.
با فشار گاز استریل روی ناحیه کنترل می‌شود.
۳. عفونت:
در صورت عدم رعایت بهداشت دهان رخ می‌دهد.
با آنتی‌بیوتیک‌های تجویزی درمان می‌شود.
۴. خشکی حفره دندان (Dry Socket):
از بین رفتن لخته خون و قرارگیری استخوان در معرض هوا.
باعث درد شدید و بوی بد دهان می‌شود.
عوارض خاص کشیدن دندان عقل پایین
۱. آسیب به عصب آلوئولار تحتانی (IAN):
دندان‌های عقل پایین نزدیک به عصب اصلی فک هستند.
آسیب به این عصب می‌تواند باعث بی‌حسی موقت یا دائمی در لب پایین، چانه یا زبان شود.
۲. محدودیت در باز کردن دهان (تریسموس):
به دلیل تورم یا اسپاسم عضلات فک رخ می‌دهد.
معمولاً پس از ۱ تا ۲ هفته بهبود می‌یابد.
۳. شکستگی استخوان فک (نادر):
در مواردی که دندان عقل به استخوان فک چسبیده باشد.
عوارض خاص کشیدن دندان عقل بالا
۱. ارتباط با سینوس فک بالا (Sinus Communication):
دندان‌های عقل بالا نزدیک به سینوس‌ها هستند.
اگر دیواره سینوس آسیب ببیند، ممکن است آب ریزش بینی یا احساس ورود هوا به دهان ایجاد شود.
معمولاً خودبه‌خود بهبود می‌یابد یا با روش‌های ساده ترمیم می‌شود.
۲. آسیب به دندان‌های مجاور:
دندان عقل بالا گاهی به دندان آسیاب دوم (دندان شماره ۷) فشار وارد می‌کند.
۳. خطر کمتر آسیب عصبی:
در فک بالا، عصب‌های حساس کمتری در اطراف دندان عقل وجود دارد.
جدول مقایسه عوارض دندان عقل بالا و پایین
| عارضه | دندان عقل پایین | دندان عقل بالا |
|---|---|---|
| آسیب عصبی | ✅ (عصب آلوئولار تحتانی) | ❌ |
| ارتباط با سینوس | ❌ | ✅ |
| شکستگی فک | ✅ (نادر) | ❌ |
| تریسموس | ✅ | ❌ |
| عفونت | ✅ | ✅ |
راهکارهای کاهش عوارض
انتخاب دندانپزشک باتجربه برای جراحی دندان‌های نهفته پیچیده.
اجتناب از مکیدن نی، سیگار یا تف کردن تا ۷۲ ساعت پس از جراحی.
شستشوی دهان با آب نمک از روز دوم برای جلوگیری از عفونت.
مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها طبق دستور پزشک.
چند روز مرخصی نیاز است؟
- ۱–۳ روز برای جراحی ساده
- ۳–۷ روز برای جراحی پیچیده
آیا کشیدن دندان عقل باعث تغییر شکل صورت می‌شود؟
خیر! این یک باور غلط است. صورت تنها در صورت تورم موقت، کمی پف می‌کند.
پس از جراحی کشیدن دندان عقل چه بخوریم؟
۲۴ ساعت اول: غذاهای نرم و سرد (ماست، پوره، بستنی).
از روز سوم: غذای نرم گرم (سوپ، تخم مرغ).
آیا کشیدن دندان عقل ضروری است؟
اگر عفونت، درد یا آسیب به دندان‌های دیگر وجود دارد، بله.
کشیدن همزمان ۴ دندان عقل ممکن است؟
بله، اما معمولاً در دو جلسه (فک بالا و پایین جداگانه) انجام می‌شود.
آیا بیمه هزینه را پوشش می‌دهد؟
بیمه‌های تکمیلی تا ۵۰% هزینه را تقبل می‌کنند.
چگونه از خشکی حفره دندان جلوگیری کنیم؟
از مکیدن نی، سیگار کشیدن یا تف کردن تا ۷۲ ساعت خودداری کنید.
دهان را به آرامی با آب نمک ولرم (۱ قاشق چایخوری نمک در لیوان آب) شستشو دهید.
۷ نکته طلایی برای مراقبت پس از کشیدن دندان عقل
۱. از مسواک زدن ناحیه جراحی تا ۳ روز خودداری کنید.
۲. از دهانشویه کلرهگزیدین (تحت نظر پزشک) استفاده کنید.
۳. از فعالیت‌های سنگین و ورزش تا ۴۸ ساعت پرهیز کنید.
۴. خوابیدن با سر بالاتر از بدن، تورم را کاهش می‌دهد.
۵. در صورت تب بالای ۳۸ درجه یا خونریزی غیرقابل کنترل، فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید.
۶. پس از ۱ هفته برای چکاپ نهایی مراجعه کنید.
۷. از مصرف آسپرین خودداری کنید (خونریزی را افزایش می‌دهد).
مقایسه کشیدن ساده و جراحی نهفته
فاکتور کشیدن ساده جراحی نهفته زمان بهبودی ۳–۷ روز ۷–۱۴ روز نیاز به بخیه ❌ ✅ هزینه ۱.۵–۳ میلیون ۴–۸ میلیون درد پس از جراحی خفیف متوسط
جدول زمان‌بندی بهبودی
روز پس از جراحی وضعیت اقدامات ضروری ۱–۳ تورم و درد حداکثری کمپرس یخ، مصرف مسکن ۴–۷ کاهش تورم، شروع جویدن غذاهای نرم شستشوی آب نمک ۷–۱۴ خارج کردن بخیه (در صورت نیاز) بازگشت به فعالیت عادی
هشدار!
از کشیدن دندان عقل در کلینیک‌های غیرمجاز یا بدون تجهیزات کافی خودداری کنید. عفونت ناشی از جراحی نامناسب می‌تواند به مننژیت یا آبسه مغزی منجر شود!
کلام پایانی: نترسید! این جراحی نجات‌بخش است
کشیدن دندان عقل یک روش روتین و ایمن است که از مشکلات آینده جلوگیری می‌کند. با انتخاب دندانپزشک ماهر و رعایت نکات مراقبتی، بهبودی سریع و بدون دردسر خواهید داشت.
