سلامت دهان و دندان، مانند هر بنای مستحکم، به پایه محکمی نیاز دارد: دندانهای قوی. عوامل متعددی مانند رژیم غذایی نامناسب، افزایش سن و عادات ناسالم میتوانند به مرور زمان باعث تضعیف ساختار دندانها شوند. اما نگران نباشید؛ هنوز هم میتوانید با اقدامات مناسب از سلامت دهان و دندان خود مراقبت کنید.
در این مقاله، به بررسی علل اصلی ضعف دندانها، علائم هشداردهنده و مهمتر از همه، روشهای طبیعی تقویت آنها خواهیم پرداخت.
سلامت دندانها و لثهها، آیینه تمامنمای سلامت عمومی بدن است. رعایت بهداشت دهان و دندان با مسواک زدن و استفاده روزانه از نخ دندان، گام مهمی در این مسیر محسوب میشود. اما برای دستیابی به سلامت واقعی دهان و دندان، تغذیه مناسب و رژیم غذایی سالم ضروری است.
دکتر ناطقی و دکتر فرشته آذرکهن با بهره گیری از جدیدترین متریال و تکنولوژی ها و همچنین کادری مجرب به عنوان بهترین دندانپزشکی فرمانیه آماده ارائه خدمات دندانپزشکی زیبایی و درمانی به شما عزیزان میباشد. برای دریافت مشاوره رایگان میتوانید با شماره 02122200110 تماس بگیرید
علل ضعف دندانها
بهداشت نامناسب دهان و دندان
یکی از مهمترین دلایل ضعف دندانها، بهداشت نامناسب دهان و دندان است. عدم مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن منظم میتواند منجر به تجمع پلاک و در نهایت پوسیدگی دندانها شود. همچنین، عدم مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینه و تمیز کردن دندانها، از دریافت درمانهای پیشگیرانهای که به تقویت دندانها کمک میکنند، محروم میکند و در طولانی مدت باعث ضعف دندانها میشود.
کمبودهای تغذیهای شدید
مانند هر قسمت دیگری از بدن، دندانهای شما نیز برای حفظ سلامت خود به مواد مغذی خاصی نیاز دارند. متخصصان معتقدند که رژیم غذایی فاقد کلسیم، فسفر و ویتامین D میتواند به طور قابلتوجهی دندانهای شما را تضعیف کند. این مواد مغذی به تقویت مینای دندان کمک میکنند و مقاومت دندانهای شما را در برابر پوسیدگی و بیماری افزایش میدهند.
پیری و افزایش سن
فرآیند طبیعی پیری میتواند باعث تضعیف تدریجی دندانها شود. با افزایش سن، لایه بیرونی مینای دندان ما ساییده میشود و دندانها مستعد آسیب، پوسیدگی و از دست رفتن میشوند.
مصرف غذاها و نوشیدنیهای اسیدی
مصرف غذاها و نوشیدنیهای اسیدی میتواند در طولانی مدت باعث ضعف دندانهای شما شود. مرکبات و آبمیوهها، نوشابههای گازدار و سایر غذاهای اسیدی میتوانند مینای دندان شما را فرسایش دهند. این امر باعث ضعف دندانهای شما میشود و احتمال پوسیدگی و حساسیت دندان را افزایش میدهد.
بروکسیسم ( دندان قروچه )
دندان قروچه یا بروکسیسم میتواند به طور قابلتوجهی دندانهای شما را تضعیف کند. فشار و اصطکاک بیش از حد ناشی از دندان قروچه میتواند مینای دندان را ساییده و منجر به ضعف یا ترک خوردگی دندانها شود. این مشکل اغلب در خواب رخ میدهد و ممکن است ناشی از استرس یا اضطراب باشد.
مصرف دخانیات
مصرف دخانیات برای دندانها مضر است. دخانیات، چه به صورت سیگار و چه به صورت جویدن، میتواند به پوسیدگی و از دست رفتن دندانها و در نتیجه ضعف آنها کمک کند. مصرف طولانی مدت نیز خطر ابتلا به سرطان دهان را افزایش میدهد.
مصرف الکل
مصرف بیش از حد الکل میتواند منجر به ضعف دندانها شود. موسسه ملی سوء مصرف الکل و الکلیسم ایالات متحده آمریکا بیان میکند که الکل میتواند لایه بیرونی دندانهای شما را فرسایش دهد و منجر به از دست رفتن مواد معدنی و ضعف آنها در طول زمان شود.
برخی شرایط پزشکی و داروها
برخی شرایط پزشکی و داروها نیز میتوانند به ضعف دندانها کمک کنند. بیماریهایی مانند دیابت یا داروهایی مانند داروهای شیمی درمانی میتوانند بر سلامت دهان تأثیر بگذارند. بنابراین، افرادی که دارای این شرایط هستند یا از داروهای خاصی استفاده میکنند باید معاینات منظم دندانپزشکی داشته باشند.
علائم ضعف دندانها
فرسایش قابلمشاهده مینای دندان
هنگامی که دندانهای شما شروع به شفافتر شدن یا کوتاهتر شدن میکنند، نشانهای از فرسایش مینای دندان است. این میتواند ناشی از عادات غذایی یا شرایط پزشکی باشد که باعث میشود اسید مینای دندان شما را از بین ببرد.
درد دندان غیرقابل توضیح
اگر بدون هیچ دلیل مشخصی ناگهان در دندانهای خود احساس درد میکنید، این میتواند نشاندهنده ضعف دندانهای شما باشد. حتما برای معاینه کامل به دندانپزشک مراجعه کنید.
افزایش حساسیت دندان
اگر هنگام مصرف غذاها و نوشیدنیهای گرم، سرد، شیرین یا اسیدی احساس درد، ناراحتی یا سوزن سوزن شدن میکنید، این نشانهای از حساسیت دندان است. این میتواند نشانهای از ساییدگی مینای دندان و ضعف دندانها باشد.
ترک خوردگی یا شکستگی دندانها
دندانهایی که به راحتی ترک میخورند، میشکنند یا خرد میشوند، نشانه روشنی از ضعف ساختار دندان هستند. این میتواند نتیجه ضربه فیزیکی، گاز گرفتن غذای سفت یا پوسیدگی دندان باشد.
قرمز شدن، متورم شدن یا عقبنشینی لثهها
سلامت ضعیف لثه اغلب با ضعف دندانها مرتبط است. اگر لثههای شما در حال عقبنشینی، متورم یا خونریزی هستند، ممکن است به معنای از دست رفتن استخوان زیرین و ضعف ساختار دندانها باشد.
از دست دادن مینای دندان
از دست دادن مینای دندان، لایه سخت محافظ دندانهای شما، میتواند باعث ضعف دندانهای شما شود. اغلب منجر به حساسیت، تغییر رنگ و افزایش حساسیت به پوسیدگی میشود.
بوی بد دهان
بوی بد دهان مداوم یا طعم بد در دهان میتواند علامت هشداردهنده پوسیدگی دندان یا بیماری لثه باشد که هر دو میتوانند ساختار دندان را تضعیف کنند.
تغییر شکل دندان
اگر دندانهای شما شروع به گرد شدن کنند یا لبهها و گوشههای دندانها ساییده شوند، این میتواند ناشی از بروکسیسم (دندان قروچه یا فشردن دندانها) باشد که ساختار دندانها را تضعیف میکند.
چگونه دندانهای خود را به طور طبیعی تقویت کنیم؟
1. روغن کشی
روغن کشی روشی است که در آن یک روغن خوراکی با کیفیت بالا (مانند روغن نارگیل) به مدت 20 دقیقه در دهان چرخانده میشود. این فرآیند به حفظ پاکیزگی دندانها و از بین بردن پلاکهای تجمع یافته کمک میکند. روغن کشی علاوه بر این، باکتریها را از دهان خارج میکند و از چسبیدن مجدد آنها به دندانها جلوگیری میکند.
هنگامی که باکتریها روی دندانها باقی میمانند، اسیدی که تولید میکنند، مینای سطح دندان را فرسایش میدهد و لایه حساس عاج را در زیر آن نمایان میکند. با حفظ روال منظم روغن کشی، دندانهای خود را قوی نگه دارید.
2. میان وعده نخورید
میان وعده خوردن کربوهیدراتها در طول روز، منبع غذایی ثابتی برای باکتریهای موجود در دهان ما فراهم میکند. باکتریهای سیر شده، اسید بیشتری تولید میکنند که به نوبه خود مینای دندان را تضعیف میکند. همچنین، خوب است به سیستم گوارش خود زمان استراحت و تجدید قوا بدهیم.
اگر نیاز به میان وعده دارید، مطمئن شوید که بدون کربوهیدرات است یا بعد از غذا دهان خود را با آب بشویید. این کار باید به رقیق شدن قند و کمک به بافر اسیدها توسط بزاق کمک کند.
3. مصرف غذاهای غنی از مواد معدنی
دندانها از نظر ساختاری متخلخل هستند و میتوانند مواد معدنی مفید را به دست آورند یا از دست بدهند. نکته اصلی این است که اطمینان حاصل کنید که مواد معدنی بیشتری نسبت به آنچه از دست میدهند، دریافت میکنند. این فرآیند را ریمینرالیزاسیون مینامند.
مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به از بین بردن پلاک کمک میکند؛ با این حال، به ریمینرالیزاسیون کمک یا مانع آن نمیشود. برای حفظ استحکام دندانها، باید رژیم غذایی غنی از مواد معدنی داشته باشید.
غذاهای غنی از مواد معدنی: (در صورت امکان منابع ارگانیک را انتخاب کنید)
- آبگوشت استخوان ارگانیک (ترجیحاً خانگی)
- تخم مرغ
- گوشت و مرغ تغذیه شده با علف
- سبزیجات برگ سبز تیره – بروکلی، کلم پیچ، اسفناج
- قارچ
- پنیر (به ویژه پنیرهای نرم)
- نمک هیمالیا
4. حذف قند تصفیه شده از رژیم غذایی
قند منبع اصلی غذایی باکتریهایی است که اسید مضر را در دندانهای ما تولید میکنند. همچنین، بدون شک عامل مهمی در بسیاری از مشکلات سلامتی از جمله دیابت، بیماریهای قلبی و سرطان است.
حذف قند تصفیه شده از رژیم غذایی به کاهش شدید منبع غذایی باکتریها کمک میکند. در نتیجه، این امر از دندانهای شما در برابر اسید مضر تولید شده توسط باکتریها محافظت میکند.
5. حذف غلات از رژیم غذایی
به طور خلاصه، غلات، آجیل و دانهها حاوی مادهای به نام اسید فیتیک هستند که جذب مواد معدنی مفید مانند روی، آهن و کلسیم را مختل میکند. اگر مجبور به خوردن غلات هستید، ممکن است خوردن آنها پس از تخمیر کمتر مضر باشد.
6. زبان خود را تمیز کنید
تمیز نگه داشتن زبان با مسواک زدن آن به خوبی در طول روال بهداشت دهان و دندان، راهی عالی برای کاهش باکتریها است. علاوه بر این، ممکن است متوجه نفس تازه تر و احساس کلی تمیزتر شوید.
7. مصرف غذاهای غنی از ویتامینهای محلول در چربی
غذاهای غنی از ویتامینهای A، D، E و K2 برای بهبود سلامت دندانها شناخته شدهاند. ویتامین D به جذب کلسیم و فسفر کمک میکند. در حالی که K2 اطمینان حاصل میکند که کلسیم به دندانها و استخوانهای ما میرود.
مراقب مصرف مکملهایی با دوزهای زیاد ویتامینهای محلول در چربی باشید زیرا میتواند باعث مسمومیت شود. لطفاً دستورالعملهای دوز توصیه شده را بررسی کنید.
8. جذب را با بهبود هضم بهبود بخشید
اگر سلامت روده شما مختل شده باشد، میتواند جذب مواد معدنی و مواد مغذی را مختل کند. ممکن است شما غذاهای صحیح را مصرف کنید، اما اگر به درستی جذب نشوند، ریمینرالیزاسیون دندانهای شما نمیتواند رخ دهد.
استرس، برخی داروها، مواد پرکننده آمالگام، الکل، انگلها و غذاهای فرآوری شده میتوانند بر جذب تأثیر منفی بگذارند.
برای افزایش جذب ویتامینهای A، D، E و K، سعی کنید در هر وعده غذایی چربیهای سالم مصرف کنید. همچنین، مکمل پروبیوتیک مصرف کنید یا غذاهای غنی از پروبیوتیک مانند کلم ترش، کیمچی، ماست، ترشی یا کامبوچا بخورید.
9. هیدراته بمانید
نوشیدن آب به شستشوی بقایای غذا و باکتریها از دندانها و لثهها کمک میکند. همچنین به رقیق شدن اسید مضر ایجاد شده توسط باکتریهای موجود در دهان کمک میکند.
خشکی دهان نیز میتواند دندانهای شما را در معرض خطر پوسیدگی قرار دهد. نوشیدن آب به افزایش تولید بزاق کمک میکند که با شستن دندانها با مواد معدنی مفید، آنها را قوی نگه میدارد.
10. از خمیردندان بدون فلوراید استفاده کنید
فلوراید یک ماده شیمیایی مضر است که میتواند باعث فلوئوروز و همچنین چندین عارضه جانبی شود. میتوانید در مقاله “7 ماده تشکیل دهنده خمیردندان که باید از آنها اجتناب کنید” اطلاعات بیشتری در مورد اثرات آن کسب کنید.
به طور مشابه، از خمیردندانهایی با مواد سفیدکننده اجتناب کنید زیرا میتوانند برای دندانها ساینده باشند. اگر به دنبال لبخند سفیدتری هستید، از تیم ما در مورد روشهای سفید کردن دندانهای سازگار با دندانها سوال کنید.
11. آدامس بدون قند بجوید
آدامس بدون قند باعث افزایش تولید بزاق میشود که سرشار از مواد معدنی تقویت کننده دندان است. اگر از خشکی دهان رنج میبرید، آدامس راهی عالی برای افزایش بزاق و تقویت سلامت دندانها است.
علاوه بر این، بعد از غذا یا میان وعده زمانی که مسواک زدن دندانها امکان پذیر نیست، آدامس جایگزین مناسبی است. زیرا جویدن آدامس باعث افزایش جریان بزاق میشود که اسیدها را رقیق میکند و به حذف ذرات غذا و باکتریها از دندانها و لثهها کمک میکند.
12. مشکلات معده را درمان کنید
سوزش سر دل شدید و ریفلاکس میتواند اسید را به دهان شما وارد کند و به مینای دندان آسیب برساند. به پزشک خود مراجعه کنید و هرگونه بیماری گوارشی را درمان کنید.
13. دندان قروچه یا فشردن دندانها را درمان کنید
دندان قروچه معمولاً در سطح ناخودآگاه رخ میدهد که در آن دندانها به هم فشرده یا ساییده میشوند. این فرآیند میتواند در خواب یا هنگام بیداری رخ دهد و مینای دندان را ساییده یا شکسته کند.
اگر متوجه شدید که به طور مداوم درد فک، درد صورت یا ساییدگی دندانها را تجربه میکنید، با دندانپزشک مشورت کنید.
14. تکنیک صحیح مسواک زدن
مسواک زدن دو بار در روز به مدت 2 دقیقه و نخ دندان کشیدن یک بار در روز میتواند دندانهای شما را تقویت کند. مسواک زدن منظم به از بین بردن پلاکهای تجمع یافته و باکتریها از دندانها کمک میکند.
15. مرتباً به دندانپزشک مراجعه کنید
مراجعه به دندانپزشک هر 6 ماه یکبار به حفظ سلامت دندانها و لثههای شما کمک میکند. دندانپزشک شما میتواند مناطقی را که ممکن است نیاز به بهبود داشته باشند شناسایی کند و بیماریها را در مراحل اولیه تشخیص دهد.
علاوه بر این، دندانپزشک میتواند موادی مانند جرم دندان را که با مسواک زدن به تنهایی قابل حذف نیستند، از دندانها پاک کند.
برای تقویت دندان چه بخوریم؟
داشتن دندانهای سالم و قوی، نه تنها به ظاهر جذاب شما کمک میکند، بلکه برای سلامت کلی بدن نیز اهمیت دارد. تغذیه مناسب یکی از مهمترین عوامل در حفظ سلامت دندانها است. در زیر، به شما خواهیم گفت که برای جلوگیری از پوسیدگی دندان چه بخوریم.
شیر و محصولات لبنی: شیر، ماست و پنیر منابع غنی از کلسیم هستند که برای ساخت و تقویت استخوانها و دندانها ضروری است.
سبزیجات برگ سبز تیره: سبزیجاتی مانند اسفناج، کلم پیچ و بروکلی سرشار از کلسیم، ویتامین K و سایر مواد معدنی هستند که به سلامت دهان و دندان کمک میکنند.
میوهها: میوههایی مانند سیب، گلابی و توت فرنگی به دلیل بافت سفت خود به تمیز شدن دندانها کمک میکنند و حاوی ویتامینها و آنتیاکسیدانهایی هستند که از لثهها محافظت میکنند.
آجیل و دانهها: بادام، گردو، بادام زمینی و دانههای آفتابگردان سرشار از فسفر هستند که به همراه کلسیم، به استحکام دندانها کمک میکنند.
گوشت و ماهی: این مواد غذایی حاوی پروتئین و فسفر هستند که برای ساخت بافتهای نرم اطراف دندانها ضروری هستند.
آب: نوشیدن آب به طور منظم به شستشوی دهان و جلوگیری از تجمع باکتریها کمک میکند.
چگونه بفهمیم مینای دندان از بین رفته است؟
مینای دندان، لایه بیرونی سخت و سفید دندانها است که از آنها محافظت میکند. از بین رفتن مینای دندان میتواند به دلایل مختلفی از جمله مصرف بیش از حد مواد اسیدی، سایش دندانها، مشکلات گوارشی و برخی بیماریها رخ دهد.
علائم از بین رفتن مینای دندان:
- حساسیت دندان: یکی از اولین و رایجترین نشانههای از بین رفتن مینای دندان، حساسیت دندان به سرما، گرما، شیرینی و اسیدها است.
- تغییر رنگ دندان: با از بین رفتن مینای دندان، رنگ زرد یا قهوهای زیرین دندان نمایانتر میشود.
- سایش لبههای دندان: لبههای دندانها ممکن است تیز یا نامنظم شوند.
- شکستگیهای کوچک: ممکن است ترکهای کوچکی روی سطح دندانها ایجاد شود.
- درد هنگام جویدن: اگر مینای دندان به طور کامل از بین رفته باشد، ممکن است هنگام جویدن غذا احساس درد کنید.
علل از بین رفتن مینای دندان:
- مصرف بیش از حد مواد اسیدی: نوشابههای گازدار، آبمیوههای صنعتی، سرکه و برخی غذاهای اسیدی میتوانند به مینای دندان آسیب برسانند.
- سایش دندانها: دندان قروچه، استفاده از مسواک سفت یا جویدن اجسام سخت میتواند باعث ساییدگی مینای دندان شود.
- مشکلات گوارشی: بیماریهایی مانند ریفلاکس اسید معده میتوانند باعث تماس اسید معده با دندانها و آسیب به مینای دندان شوند.
- برخی بیماریها: برخی بیماریها مانند بی اشتهایی عصبی میتوانند باعث از بین رفتن مینای دندان شوند.
داروی گیاهی برای تقویت مینای دندان
گیاهان دارویی میتوانند به عنوان یک مکمل طبیعی برای تقویت مینای دندان و بهبود سلامت دهان و دندان مورد استفاده قرار گیرند. با این حال، برای کسب بهترین نتیجه، بهتر است با یک متخصص طب سنتی یا دندانپزشک مشورت کنید.
-
مریم گلی:
- دارای خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی است.
- به کاهش التهاب لثه و تقویت لثهها کمک میکند.
- میتواند به ترمیم بافتهای آسیبدیده دهان کمک کند.
-
بابونه:
- دارای خواص ضد التهابی و تسکیندهنده است.
- به کاهش حساسیت دندان و التهاب لثهها کمک میکند.
- میتواند به عنوان دهانشویه طبیعی استفاده شود.
-
پونه:
- دارای خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی است.
- به کاهش پلاک و جرم دندان کمک میکند.
- میتواند به تازه شدن نفس کمک کند.
-
زنجبیل:
- دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی است.
- به کاهش درد دندان و التهاب لثهها کمک میکند.
- میتواند به عنوان دهانشویه طبیعی استفاده شود.
-
آلوئه ورا:
- دارای خواص ضد التهابی و ترمیمکننده است.
- به تسکین التهاب لثهها و بهبود زخمهای دهانی کمک میکند.
- میتواند به عنوان ژل موضعی برای لثهها استفاده شود.
روشهای استفاده از گیاهان دارویی برای تقویت مینای دندان
- دهانشویه گیاهی: میتوانید از دمکرده گیاهان دارویی مانند مریم گلی، بابونه و پونه به عنوان دهانشویه استفاده کنید.
- ژل موضعی: ژل آلوئه ورا را میتوانید به طور مستقیم روی لثهها و دندانها بمالید.
- اضافه کردن به رژیم غذایی: مصرف روزانه چای گیاهی مانند چای بابونه یا چای زنجبیل میتواند مفید باشد.
ملاحظات مهم
- قبل از استفاده از هرگونه گیاه دارویی، به خصوص اگر باردار یا شیرده هستید یا داروی دیگری مصرف میکنید، با پزشک یا دندانپزشک خود مشورت کنید.
- گیاهان دارویی مکمل درمانهای دندانپزشکی هستند و نباید جایگزین آنها شوند.
- در صورت مشاهده هرگونه حساسیت یا عارضه جانبی، استفاده از گیاه دارویی را قطع کنید.
نکته: استفاده از گیاهان دارویی برای تقویت مینای دندان باید به صورت منظم و همراه با رعایت بهداشت دهان و دندان انجام شود.
